Smaki Pesach z Krochmalnej

Pesach, to jedno z najważniejszych świąt żydowskich, które upamiętnia wyjście Żydów z niewoli egipskiej. We wspomnieniach Izaaka Bashevisa Singera, zawartych w tomie opowiadań „Urząd mojego ojca”, to okres wyjątkowej pomyślności dla jego rodziny. W jaki sposób zmieniało się życie Singerów tuż przed Pesach?

Pisarz wspomina, że dość skromne, a wręcz biedne, gospodarstwo domowe prowadzone przez jego matkę, Batszewę, bogaciło się. Działo się tak dzięki dodatkowym wpływom uzyskiwanym przez ojca, który jako rabin pośredniczył w transakcjach sprzedawania chamecu i sprzętów, które miały z nim styczność zaufanemu chrześcijaninowi – stróżowi domu, w którym mieszkali przy ulicy Krochmalnej.

Zgodnie z tradycją żydowską chamec to termin odnoszący się do produktów spożywczych, które zawierają zakwas, czyli produkty powstałe z mąki i wody, które zostały pozostawione do fermentacji (czyli do wyrośnięcia). Zasadniczo chodzi o chleb, ciasta, piwo, makaron i inne artykuły spożywcze zawierające drożdże lub kwaszące substancje. Aby upamiętnić pośpiech, z jakim Żydzi musieli opuścić Egipt, podczas Pesach unika się spożywania chamecu a także jego posiadania w domu.

Chamec usuwa się z domu w czasie gruntownych, przedświątecznych porządków. W opowiadaniu „Atłasowy płaszcz” Singer opisuje matkę zaczerwienią i zgrzaną od palenia w piecu znalezionych w domu ostatnich okruchów produktów niedozwolonych podczas tego święta. Młody Izaak przypatruje się także transakcjom, w których pośredniczy ojciec – rabin z ulicy Krochmalnej. Z nieskrywaną zazdrością wsłuchuje się w kontrakty, w których spisywano produkty i sprzęty sprzedawane na czas święta. Żydzi przychodzący do ich domu pozbywali się czasowo własności do: wódki, araku, wiśniówki, konserw oraz stajni z końmi wraz z zapasem owsa, a nawet całej menażerii z jednego cyrku – jego rodzice jedynie kilku garnków i patelni… Oczywiście, po Pesach „dowód własności” wymienionych dóbr wracał do „przedświątecznych” właścicieli bo to transakcje symboliczne.

Centralnym wydarzeniem podczas Pesach jest Seder – uroczysta kolacja, podczas której spożywa się specjalne potrawy, takie jak m.in. maca (niekwaszone pieczywo), maror (gorzkie zioła przypominające gorzkość niewoli), oraz charoset (słodką mieszankę owoców, orzechów i wina, symbolizująca zaprawę murarską budowli wznoszonych przez Żydów w Egipcie). Świąteczne potrawy przygotowywane przez Batszewę Singer urozmaicał też smak kulinarnych prezentów, które jej rodzina otrzymała na Purim, święta przypadającego cztery tygodnie wcześniej. Temat smakołyków na Purim pojawia się w kilku opowiadaniach z tomu „Urząd mojego ojca”. Izaac Bashevis pisał m. in. o miodzie, pomarańczach, daktylach, figach, łososiu i sardynkach… Jednak dla niego Pesach to przede wszystkim „nieopisanie smaczny”, posypany cukrem placek z tłuczonych kartofli z jajkami i oczywiście maca, którą zapamiętał suszącą się na prześcieradłach u sufitu w sypialni rodziców.


Odkryj więcej z Agnieszka Kuś

Zapisz się, aby otrzymywać najnowsze wpisy na swój adres e-mail.

Dodaj komentarz